HABER - Ali Çekdar KORKMA
Irak Kürdistan Bölgesi, özellikle son yıllarda bölgesel ekonomisini çeşitlendirmek için birçok alanda önemli adımlar atmıştır. Gelir kaynakları denildiğinde ilk akla gelen kalem petrol ve doğal gaz olsa da, bölge ekonomisi bunlarla sınırlı değildir. Farklı sektörlere yapılan yatırımlar, Irak Kürdistan Bölgesi’nin ekonomik yapısını daha da güçlendirmektedir. Peki Irak Kürdistan Bölgesi’nin temel gelir kaynakları nelerdir?
1. PETROL GELİRLERİ
Irak Kürdistan Bölgesi’nin ekonomisinin temelini petrol oluşturur. Bölgede bulunan zengin petrol rezervleri, yerli üretimin yanı sıra ihracatla da gelir sağlar. Kürdistan Bölgesel Yönetimi (KBY), petrol gelirlerinin büyük kısmını bağımsız olarak sattığı dönemlerde doğrudan kasasına alıyordu. Ancak Bağdat yönetimiyle yapılan anlaşmalar sonrasında gelir paylaşımı modelleri değişiklik göstermiştir.
2. DOĞAL GAZ VE MADENLER
Bölge, doğal gaz ve çeşitli maden kaynakları açısından da zengindir. Doğal gaz çıkarımı henüz petrol kadar yaygın olmasa da gelişmekte olan bir sektördür. Ayrıca bölgede çinko, bakır ve diğer endüstriyel minerallerin çıkarıldığı maden alanları da bulunur.
3. TARIM VE HAYVANCILIK
Verimli topraklara sahip olan IKB’de tarım önemli bir geçim kaynağıdır. Buğday, arpa, meyve-sebze üretimi ve hayvancılık faaliyetleri kırsal ekonomiyi destekler. Özellikle iç tüketimi karşılamak adına gıda üretimi stratejik bir alan olarak görülmektedir.
4. TİCARET VE GÜMRÜK GELİRLERİ
Bölge, Türkiye ve İran gibi komşu ülkelerle aktif sınır ticareti yapmaktadır. Gümrük kapılarından alınan vergiler ve ticaret hacmi, Kürdistan Bölgesi’nin bütçesine önemli katkı sağlar. Özellikle Habur Sınır Kapısı’ndan gelen gelirler dikkat çeker.
5. HİZMET VE TURİZM SEKTÖRÜ
Erbil, Duhok ve Süleymaniye gibi şehirlerde hizmet sektörü (bankacılık, eğitim, sağlık, lojistik) gelişmektedir. Aynı zamanda dağlık yapısı, tarihi kalıntıları ve kültürel yapısıyla yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çeker. Bu da konaklama, rehberlik ve ulaşıma dayalı ek gelir yaratır.
6. IRAK MERKEZİ HÜKÜMETİNDEN GELEN PAY
Irak bütçesinden Kürdistan Bölgesi’ne ayrılan resmi bir pay vardır. Bu oran genellikle %12-17 arasında değişmektedir. Ancak bu pay zaman zaman siyasi çekişmeler nedeniyle tam olarak ödenmemekte veya kesintiye uğramaktadır.
YABANCI YATIRIMLAR VE ULUSLARARASI DESTEKLER
Bölge, siyasi istikrarı ve yatırım dostu politikaları sayesinde yabancı yatırımcıların ilgisini çekmektedir. Özellikle enerji, turizm ve inşaat sektörlerinde yabancı yatırımlar artmaktadır. Ayrıca uluslararası kuruluşlardan alınan kalkınma yardımları da ekonomik büyümeye destek olmaktadır.
Bu gelir kaynakları, IKB ekonomisinin temel taşlarını oluşturmaktadır. Bölge yönetimi, ekonomiyi çeşitlendirmek ve sürdürülebilir büyümeyi sağlamak amacıyla çeşitli sektörlerde yatırımları teşvik etmektedir.
