Diyarbakır’ın Kulp ilçesi İnkaya Mahallesi’nde 2021’de başlatılan arkeolojik kazılar, bölgenin tarihine ışık tutuyor. İlk olarak yapılan yüzey araştırmalarında bulunan bronz haçın ardından Diyarbakır Müze Müdürlüğü öncülüğünde başlayan çalışmalar, bu yıl 17 uzman ve 30 işçinin katılımıyla sürdürülüyor.
Kilise ve mezarlar
2022’de gün yüzüne çıkarılan kilise kalıntılarında bugüne kadar 124 mezar belirlendi. Bu mezarlarda 170 bireye ait iskelet tespit edilirken, mezarların bebek, çocuk, kadın ve erkeklerden oluştuğu kaydedildi. Bazı iskeletler taş sandukalarda, bazıları ise dağınık halde bulundu. Ayrıca tahribata uğramış bir lahit mezar da ortaya çıkarıldı.
Tarihlendirme ve buluntular
Kazılarda denizyıldızı fosili, sütun ve kandil gibi 30 envanterlik ve 100 etütlük eser gün yüzüne çıkarıldı. Daha önce Bizans İmparatoru I. Anastasius’a (491-518) ait bir sikke bulunmuş ve kilisenin yaklaşık 1500 yıllık olduğu değerlendirilmişti. Ancak Roma İmparatoru II. Konstantius dönemine (337-361) ait sikkenin keşfi, kilisenin yaşını 1700 yıl öncesine götürdü.
Uzmanların açıklamaları
Diyarbakır Müze Müdür Vekili Müjdat Gizligöl, kazıların 2021’den bu yana sürdüğünü hatırlatarak, “Roma İmparatoru II. Konstantius dönemine ait sikkenin bulunmasıyla kilisenin tarihlendirilmesinde değişiklik oldu. Artık yaklaşık 1700 yıllık olduğunu tahmin ediyoruz. Kazılar ilerledikçe bu tarih daha da geriye gidebilir” dedi.
Gizligöl ayrıca, kilisenin hem tahribattan sonra mezarlık olarak kullanıldığını hem de elde edilen buluntuların Bizans’ın Fırat’ın ötesine geçtiğini gösterdiğini belirterek, “Buradaki kilisenin varlığı Bizans İmparatorluğu’nun bölgedeki etkinliğini ortaya koyması bakımından çok önemli” ifadelerini kullandı.
