Diyarbakır’ın Ergani ilçesindeki 12 bin yıllık Çayönü Tepesi’nde arkeolojik çalışmalar sürüyor. 1964 yılından bu yana aralıklarla yürütülen kazılarda, özellikle alanın doğu kısmına odaklanıldı ve tarihi eserler gün yüzüne çıkarılıyor.
9 bin 500 yıllık yapının ortaya çıkışı
Kazılarda, geçmişte toplumsal etkinlikler için kullanıldığı değerlendirilen yaklaşık 9 bin 500 yıllık bir “Kamusal Yapı” bulundu. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Müzecilik Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Savaş Sarıaltun, alanın yerleşik hayata geçiş, tarım, hayvancılık ve madencilik gibi birçok ilkin merkezi olduğunu vurguladı.
Yapının özellikleri
Yapının özel nitelikli ve kamusal bir alan olduğunu belirten Sarıaltun:
"Bu yapı günümüzden 9 bin 500 yıl önceye ait. Çalışmalarımız devam ediyor ve yapının en az iki kullanım evresi var. Yaklaşık 150-200 yıl boyunca kullanıldığı, taban boyasının en az dört kez yenilenip yapının tekrar kullanıldığı anlaşılıyor."
Yapının diğer konutlardan farklı olarak ortak kullanım amacı taşıdığını ifade eden Sarıaltun, şöyle ekledi:
"Bu yapı, bireysel bir evden ziyade herkesin kullanabileceği bir alan. Toplantılar, etkinlikler veya özel ritüeller için kullanılmış olabilir. Ayrıca boya tabanı bulunması, yapıyı Çayönü’nün diğer yapılarından ayırıyor."
Kırmızı taban ve malzeme analizleri
Yapının tabanında kırmızı rengin farklı tonlarının kullanıldığı, doğal malzemelerle boyama yapıldığı belirtildi:
"Boyada kırmızı rengin tüm tonları mevcut. Büyük olasılıkla dağlık alandan elde edilen doğal aşıboyası veya kırmızı kil malzemesi kullanılmıştır. Analizlerimizle bu bilgiyi kesinleştireceğiz."
Yapı, tarihsel açıdan da değer taşıyor ve M.Ö 7600-7500 döneminde insanların yaşam biçimini anlamaya yardımcı oluyor.
