Türkiye’nin en büyük gölü olan Van Gölü’nde su seviyesi son 25 yılda yaklaşık 2 metre düştü. İklim değişikliği, azalan yağış miktarı ve artan buharlaşmanın etkisiyle göldeki çekilme giderek hızlanırken, bölge ekosistemi, tarım, ulaşım ve balıkçılık faaliyetleri üzerinde ciddi tehdit oluşturuyor.
“Doğal Döngü Değil, Çevre Felaketi”
İnşaat Yüksek Mühendisi Faruk Görünüş, Van Gölü’ndeki su kaybının artık doğal döngülerle açıklanamayacağını belirtti. Görünüş, “Alınmayan her önlem; kuruyan çeşmeler, göç eden köyler ve derinleşen bir gıda krizi olarak geri dönecek. Bu sadece yerel değil, bölgesel bir çevre felaketi anlamına geliyor” dedi.
Bazı Kıyılarda 500 Metreye Varan Geri Çekilme
Devlet Su İşleri (DSİ) ve üniversitelerin araştırmalarına göre, göl seviyesi 25 yıl içinde yaklaşık 1,5 ila 2 metre geriledi. Uydu görüntüleri ise özellikle Erciş, Gevaş ve Edremit kıyılarında çekilmenin 500 metreyi aştığını gösteriyor. Bu durum, gölde yalnızca burada yaşayan inci kefali türünü de tehdit ediyor. Su seviyesindeki düşüş, gölü besleyen akarsularla bağlantının kesilmesine yol açarken, artan sıcaklık ve tuzluluk oranı balıkların üreme koşullarını zorlaştırıyor.
Tarım ve Ulaşım da Etkileniyor
Suyun çekilmesi, kıyılardaki limanların işlevini yitirmesine neden olurken, göl içi ulaşımı da zora sokuyor. Birçok liman, artık suya metrelerce uzaklıkta kalmış durumda. Ayrıca, kıyıların tuz kabuğuyla kaplanması, tarım alanlarında verim kaybına ve toprak kalitesinde bozulmaya yol açıyor.
Çözüm İçin Acil Önlemler Şart
Faruk Görünüş’e göre, bu sürecin yavaşlatılması ve geri döndürülmesi için Van Gölü’nün su seviyesinin düzenli olarak izlenmesi, erken uyarı sistemlerinin kurulması ve gölü besleyen tüm su kaynaklarının koruma altına alınması gerekiyor.
Uzmanlar, Van Gölü’ndeki krizin yalnızca Doğu Anadolu’yu değil, tüm Türkiye’yi etkileyecek bir çevresel soruna dönüşebileceği uyarısında bulunuyor.