Diyarbakır’da, Roma İmparatorluğu’nun doğudaki son askeri garnizonu olarak bilinen Zerzevan Kalesi’nde restorasyon faaliyetleri devam ediyor. Güney kule ve büyük kilisede süren çalışmaların ardından, gelecek yıl yer altı kilisesi, Mithras kutsal alanı, Arsenal ve surlarda da restorasyon çalışmalarına başlanması planlanıyor.
UNESCO GEÇİCİ LİSTESİ’NDEKİ ÖNEMLİ ALAN
Çınar ilçesine 13 kilometre uzaklıktaki Demirölçek Mahallesi yakınlarında, 124 metre yüksekliğinde kayalık bir tepede yer alan Zerzevan Kalesi, askeri yerleşimlerde dünyada bulunan son Mithras tapınağının ortaya çıkarıldığı alan olarak biliniyor. 12 ay boyunca devam eden bilimsel kazılarla tarihe ışık tutan kale, 2020 yılında UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’ne dahil edildi. Bölge, yerli ve yabancı turistlerin de ilgisini çekiyor.
KAZILARLA ORTAYA ÇIKARILAN YAPILAR
Kültür ve Turizm Bakanlığı, Valilik, Çınar Kaymakamlığı ve Diyarbakır Müzesi Müdürlüğü’nün katkılarıyla 2014 yılında başlatılan kazılar kapsamında, bugüne kadar yaklaşık bin dönümlük alanda çok sayıda yapı gün yüzüne çıkarıldı. Bunlar arasında 15 metre yüksekliğinde ve 1200 metre uzunluğunda sur kalıntıları, gözetleme ve savunma kuleleri, kilise, yönetim binası, konutlar, tahıl ve silah depoları, kaya mezarları, su kanalları, 63 su sarnıcı, yer altı kilisesi, 400 kişilik yer altı sığınağı, gizli geçitler ile Mithras dinine ait yer altı tapınağı bulunuyor.
KAZI VE RESTORASYON EŞ ZAMANLI YÜRÜTÜLÜYOR
Tarihi kalede arkeolojik kazılar devam ederken, restorasyon çalışmaları da eş zamanlı olarak sürdürülüyor. Büyük kilise ve güney kulede 35 kişilik bir ekip tarafından yürütülen çalışmalarda, yapıların korunması amacıyla capping (üst örtüsü kaybolmuş duvarlara uygulanan koruma katmanı), güçlendirme ve enjeksiyon yöntemleri uygulanıyor.
YETKİLİLERDEN AÇIKLAMA
Kazı Heyeti Başkanı Prof. Dr. Aytaç Coşkun, çalışmalarla ilgili değerlendirmesinde şu ifadeleri kullandı:
“Bunu, Kültür ve Turizm Bakanlığımız 'Geleceğe Miras Projesi' kapsamında yapıyor. Şu an bu başlangıç restorasyonu. Buradaki çalışmalar devam ederken, önümüzdeki yıldan itibaren baktığımız zaman yer altı kilisesi, Mithras kutsal alanı, Arsenal ve surlarda da restorasyon çalışmaları başlayacak. Biz, projelerimizi tamamladık. Bu restorasyon çalışmalarının yapılması hem alanı korumaya yönelik hem mevcut yapıları korumaya yönelik hem de gelen ziyaretçilere görsel bir alan oluşturuyoruz. Şu an 35 kişilik bir ekiple restorasyon çalışmalarını yürütüyoruz”