Dicle Nehri'nin Diyarbakır bölümünden geçen bazı bölgelerde balık ölümleri görüldü. Su canlılarının yanı sıra birçok kuş türüne de ev sahipliği yapan nehir, son yıllarda sıcak hava dalgaları, kuraklık ve insan kaynaklı faktörlerden olumsuz etkilendi. Bu durum, dönemsel olarak balık ölümlerine yol açtı.
Dicle Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Dr. Öğretim Üyesi Tarık Çiçek, nehirde şu anda 40’tan fazla balık türü bulunduğunu belirterek şunları söyledi:
“Toplu balık ölümleri daha çok Hevsel Bahçeleri kısım ve onun aşağı taraf, Bismil ilçesine doğru olan kısımda bu tür vakaların arttığı görülmekte. Şundan kaynaklanıyor olabilir. Nehir burada durağanlaşıyor. Suyun akıntı hızı yavaşlıyor. Yağışların az olması, suyun debisinin yeteri kadar fazla olmaması, buna bağlı olarak nehir yapısının kirlenmesi ister istemez beraberinde bu tür balık ölümleri gibi olumsuz sonuçların ortaya çıkmasına neden oluyor.”
Çiçek, son yıllarda nehrin doğu ve batı yakasında yerleşimlerin arttığına işaret ederek şöyle devam etti:
“Dolayısıyla nehrin hem doğusunda, hem batısında bunların dışında tarım arazilerinin fazla olması ve burada tarımın aktif olarak yapılması sonucu hem nehirden su çekilmekte, hem de tarımda kullanılan ilaçlar ve gübre suları da nehir sistemine katılmakta. Bu da bir kirliliğe sebep olabilmektedir. Muhtemelen nehrin doğu tarafında imara açılan yeni yerleşim yerlerinde ve üniversitenin olduğu taraftaki kanalizasyon ya da atık sular nasıl, nerede nehre katılıyor mu, katılmıyor mu onun araştırılması gerekiyor.”
“20-30 yıl önce gördüğümüz bazı balık türlerini artık göremiyoruz”
Çiçek, balık ölümlerinin özellikle nisan, mayıs ve ekim aylarında görüldüğünü belirterek şu ifadeleri kullandı:
“Havaların soğumasıyla beraber, sıcaklığın düşmesine bağlı olarak balık ölümlerinin artık pek görülmeyeceğini kanısındayım. Eskiden balık tür sayısı fazla. Bundan 20-30 yıl önce gördüğümüz bazı balık türlerini nehirde artık göremiyoruz. Gerekçe, kirlenme, bunların hassas olması, temiz suları sevmesi, nehrinde özelikle 20-30 yılda aşırı derecede kirlenmesi. Bunun akabinde meydana gelen olumsuz koşullar bazı balık türlerinin artık yavaş yavaş nehirde azalmasına ve hatta yok olmasına sebep olabilmekte.”
“Çözüm insanda bitiyor”
Çiçek, çözümün insan kaynaklı faktörlerin azaltılmasında olduğunu vurgulayarak şunları söyledi:
“İnsanların biraz daha duyarlı olması lazım. Suyu tasarruflu kullanması lazım ve nehri kirletmememiz lazım. Sonuçta yağışlar azaldı. Evet, yağmuru yağdıramıyoruz ama en azından kirliliği ve kirliliğe sebep olan etmenleri düşürebiliriz. Burası, aynı zamanda zengin bir biyoçeşitlilik alanı. Buranın mutlak bir şekilde korunması gerekiyor.”