Harvard Tıp Fakültesi Genetik ve Nöroloji Profesörü Bruce A. Yankner liderliğindeki ekip, Alzheimer hastalığını durdurmakla kalmayıp, etkilerini tersine çeviren deneysel bir tedavi geliştirdi. Fare modelleri üzerinde yürütülen çalışmalarda, doğal beyin seviyelerine karşılık gelen düşük dozda lityum orotat verildiğinde, farelerin kaybettikleri beyin fonksiyonları büyük ölçüde geri döndü.
Hafızayı Geri Getirdi, Plakları Temizledi
Araştırmada, Alzheimer’ın temel biyolojik belirtileri olan amiloid beta plakları ve tau yumakları neredeyse tamamen yok oldu. Tedavi, aynı zamanda beyin hücreleri arasındaki bağlantıların korunmasına ve beyin atıklarının temizlenmesinde görevli mikroglia hücrelerinin işlevini artırdı.
Yankner, “Normal yaşlanan farelerde bile lityum sağlıklı hafıza fonksiyonlarını destekliyor,” dedi. Araştırma ekibi, 500’den fazla insan beynini incelediklerinde doğal lityum seviyelerinin tedavi dozlarının binde biri kadar olduğunu tespit etti.
Bilim İnsanlarından Uyarı: “Henüz İnsanlarda Test Edilmedi”
Washington Üniversitesi’nden Prof. Matt Kaeberlein, lityum orotatın neredeyse bedavaya temin edilebildiğini belirterek, “Bu bulgularla titiz ve kontrollü klinik deneylerin hemen başlatılması gerekiyor. Aksi takdirde bu, Alzheimer araştırmaları için büyük bir utanç olur,” dedi.
Prof. Yankner ise insan deneylerinin henüz başlamadığını hatırlatarak, “Farelerde işe yarayan her tedavi insanlarda aynı sonucu vermeyebilir. Şimdilik lityum takviyesi önermiyoruz,” uyarısında bulundu.
Yan Etki Riski Düşük, Diğer Hastalıklarda da Umut
Araştırmada kullanılan dozların çok düşük olması, lityumun klasik tedavilerdeki böbrek ve tiroid üzerindeki toksik etkilerini ortadan kaldırabileceği ihtimalini doğuruyor. Bu da ilacın insanlar üzerinde daha güvenli şekilde test edilmesini mümkün kılıyor.
Bilim insanları şimdi, Parkinson gibi diğer nörodejeneratif hastalıklarda da aynı etkinin görülüp görülmediğini araştırıyor.
Uzman Yorumu: “Heyecan Verici, Genetik Dışındaki Boyutları Açığa Çıkarıyor”
MIT Picower Öğrenme ve Hafıza Enstitüsü Direktörü Prof. Li-Huei Tsai, çalışmaya doğrudan katılmamış olsa da bulguları “son derece heyecan verici” olarak değerlendirdi. Tsai, Alzheimer üzerine yapılan araştırmalarda genetik faktörlere odaklanıldığını ancak bu çalışmanın çevresel ve biyokimyasal etkileri öne çıkardığını belirtti.
