AMED TV - Avrupa Parlamentosu (AP) seçimlerinde merkez sağ çoğunluğunu korusa da aşırı sağın yükselişi dikkat çekti. Fransa'da aşırı sağcı RN yüzde 31,50'lik oranla ve açık ara farkla ilk sırayı alırken, Cumhurbaşkanı Macron erken Meclis’i feshederek ülkeyi erken seçime götürmeye karar verdi. Belçika’da da Başbakan De Croo istifa ettiğini duyurdu.
Avrupa Parlamentosu seçimleri pazar gecesi tamamladı. Avrupa Birliği’nin (AB) 27 üye ülkesinde, AP’nin 720 üyesini seçmek için halk sandığa gitti.
Avrupa'daki en büyük uluslararası siyasi parti olan merkez sağcı Avrupa Halk Partisi (EPP), kazandığı 184 sandalye ile liderlikte kaldı. Avrupa Komisyonu Başkanlığına aday göstermesi beklenen Alman siyasetçi Ursula von der Leyen, sonuçları, “Bugün EPP için güzel bir gün” sözleriyle karşıladı.
Merkez sol çizgideki Sosyalistler ve Demokratlar İttifakı (S&D) ikinciliği korurken, aşırı sağcı partilerin yükselişi dikkat çekti. Aşırı sağda yer alan iki grup, Muhafazakarlar ve Reformistler (ECR) ile Kimlik ve Demokrasi (ID) ciddi şekilde ivme ve güç kazandı.
Yeşiller ve Liberaller ise en fazla kan kaybeden gruplar oldu.
Sonuçlar dev ekrandan duyuruldu
6-9 Haziran'’da 27 AB üyesinde düzenlenen AP seçimlerinin ilk sonuçları, Brüksel'deki AP Genel Kurul salonuna kurulan dev ekrandan duyuruldu.
Avrupa Parlamentosu Başkanı Roberta Metsola, burada yaptığı açıklamada, oylamanın üye ülkelerin çoğunda sona erdiğini söyledi. Metsola'nın “AP'nin 10'uncu yasama döneminin ilk gerçekçi resmi” olarak nitelediği sonuçlar, ekranda paylaşıldı.
Üye ülkelerden merkez sağcı partileri bir araya getiren, Hristiyan Demokratlar olarak bilinen Avrupa Halk Partisi (EPP) 189,
Merkez sol eğilimli partileri bir araya getiren Sosyalistler ve Demokratlar (S&D) 135,
Liberal çizgideki Avrupa'yı Yenile (RE) 80,
İklim, çevre ve göçmen hakları gibi konuları önceleyen Yeşiller/Avrupa Özgür İttifakı 52,
Aşırı sağ eğilimli muhafazakar partilerin oluşturduğu Avrupa Muhafazakarları ve Reformistleri (ECR) 72,
Aşırı sağcı partileri buluşturan Kimlik ve Demokrasi (ID) 58,
Sol partileri içeren Avrupa Solu 36 sandalye kazandı.
Fransa’da le pen birinci çıktı
Fransa’da aşırı sağcı Marine Le Pen Ulusal Birlik (RN) Partisi, oyların yüzde 31'ini alarak Cumhurbaşkanı Macron’u erken seçim kararı almaya zorladı. Macron'un partisi Rönesans yüzde 15,2'lik oranla ikinci oldu.
Fransa'da aşırı sağcı ID 30, Re 14, S&D 13, Sol 8, EPP 6, Yeşiller 5 milletvekili çıkardı.
Macron meclisi feshettiğini ve erken seçime gidileceğini açıkladı. Le Pen seçim kararını "İktidarı devralmaya hazırız" sözleriyle değerlendirdi.
Partisinin açık farkla yenilgiye uğramasının ardından açıklamalarda bulunan Macron, sonuçların "Avrupa'yı savunan partiler için iyi olmadığını" kabul etti ve 30 Haziran - 7 Temmuz tarihlerinde erken seçime gidileceğini duyurdu.
İtalya’da sağcılar yüzde 30 aldı
İtalya’da da sağcılar seçimi kazandı. Başbakan Giorgia Meloni ve İtalya’nın Kardeşleri (FdI) Partisi, Yüzde 27’yi aşan oy oranıyla birinciliği elde etti.
lly Schlein liderliğindeki ana muhalefet Demokratik Parti (PD) ise yüzde 23,7 oy oranıyla AP seçimlerinde ikinci sıranın sahibi oldu. PD’nin 2022’deki genel seçimlere göre oylarını daha artırdığı kaydedildi.
Muhalefetteki 5 Yıldız Hareketi’nin (M5S) oy oranı yüzde 11,1 olarak ölçüldü ve oy oranının 2022'ye göre gerilediği görüldü.
Sağ koalisyon iktidarının küçük ortaklarından ve Dışişleri Bakanı Antonio Tajani'nin partisi Forza Italia'nın (FI) oy oranı yüzde 10,5, diğer iktidar ortağı aşırı sağcı Matteo Salvini'nin partisi Lig ise yüzde 8 ölçüldü.
Almanya’da sosyal demokratlar’ın tarihi hezimeti
Almanya'da ise Başbakan Olaf Scholz'un partisi sosyal demokrat SPD, EPP'nin ardından aşırı sağcı Almanya için Alternatif (AfD) ile ikinci sırayı paylaştı. SPD, yüzde 13,9 ile tarihinin en kötü sonucunu aldı. Parti Genel Sekreteri Kevin Kühnert, "Bu bizim için çok acı bir sonuç" dedi.
Almanya'da seçimlerin net kazananı ise eski Başbakan Angela Merkel'in partisi CDU/CSU ittifakı oldu. Yakın zamanda yeni bir program açıklayan parti, oyların yüzde 30'unu aldı.
Alman ARD televizyonunun verdiği sandık çıkış anketine göre CDU yüzde 23,8, AfD yüzde 15,9, Sosyal Demokrat Parti (SPD) yüzde 13,9, Yeşiller 11,9, Hristiyan Sosyal Birlik Partisi (CSU) yüzde 6,4, Sahra Wagenknecht İttifakı-Anlayış ve Adalet İçin (BSW) ise yüzde 6, Hür Demokrat Parti (FDP) yüzde 5,1 oy aldı.
AP seçimlerinde aşırı sağcı Almanya için Alternatif Partisi (AfD) ise geçen döneme göre oyunu 4,9 puan artırdı ve yüzde 15,9'la en fazla oy alan ikinci parti oldu.
Buna göre Almanya'da koalisyon hükümetinde bulunan Yeşiller partisi geçen seçime göre 8,6 puan kaybı ile büyük hezimet yaşadı.
İspanya’da merkez sağ önde
AP'ye Almanya, Fransa ve İtalya'dan sonra 61 ile en fazla parlamenter gönderen İspanya'da açıklanan resmi sonuçlara göre merkez sağcı Halk Partisi (PP) birinci parti çıktı.
İçişleri Bakanlığının duyurduğu resmi seçim sonuçlarında İspanya'nın AP'de sahip olduğu 61 sandalyenin 22'si PP'nin, 20'si mevcut durumda koalisyon hükümetinin büyük ortağı Sosyalist İşçi Partisinin (PSOE), 6'sı aşırı sağcı Vox'un, 3'ü koalisyon hükümetinin küçük ortağı Sumar ittifakının, geri kalan 10'u da 5 siyasi parti arasında dağıtıldı.
İspanya'da Temmuz 2023'te yapılan son genel seçimlerde alınan oy oranlarına göre kıyaslama yapıldığında birinci parti olmaya devam eden PP'nin yüzde 33,06 olan oy oranını yüzde 34,18'e çıkardığı, ikinci büyük parti PSOE'nin oy oranının ise yüzde 31,68'den yüzde 30,19'a düştüğü görüldü.
İspanya'da üçüncü büyük parti konumundaki aşırı sağcı Vox 6 parlamenterini AP'ye gönderse de partinin Temmuz 2023'teki seçimlerde yüzde 12,38 olan oy oranı bu seçimlerde yüzde 9,62'ye geriledi.
Vox ile benzer ideolojiye sahip olan ve Luis Perez tarafından "Kutlama sona erdi" adıyla kurulan yeni parti de yüzde 4,59 oy ile 3 parlamenterini Brüksel'e göndererek AP seçimlerinin İspanya'daki sürprizini yaptı.
Sol içinde yeni kurulan ve ilk kez AP seçimlerine katılan Sumar ittifakı 3 parlamentere sahip olurken, bu ittifaktan ayrılan Podemos 2 parlamenter çıkardı.
Diğer yandan seçimlere katılım, 2019'da yapılan son AP seçimlerine nazaran yaklaşık 11 puan düşerek yüzde 50'nin altında kaldı.
Belçika’da Başbakan istifa etti
Belçika'da da Başbakan Alexander De Croo istifasını açıkladı. Mensubu olduğu merkez sağ çizgideki "Open VLD"nin oy oranı yüzde 5,5'da kalan De Croo, "Bizim için çok zor bir akşamdı, kaybettik" diye konuştu.
Hollanda'da RE 7, aşırı sağcı Kimlik ve Demokrasi (ID) 7, EPP 6, Yeşiller 4, S&D 4, Sol 1, diğerleri 1 milletvekilliği aldı.
Avusturya’da da birinci aşırı sağ
Avusturya'da da aşırı sağcı Avusturya Özgürlük Partisi (FPÖ) 6 milletvekilliği kazanarak ilk sıraya yerleşirken onu 5'er milletvekilliği ile EPP ve S&D izledi, Yeşiller ve RE ise 2'şer sandalye sahibi oldu.
Buna göre 2019’da yüzde 17,2 olan oy oranını yüzde 25,5’e yükselten aşırı sağcılar, AP’deki sandalye sayısını 3’ten 6’ya çıkarttı.
Yunanistan’da iktidar partisi kazandı
Yunanistan'dan EPP 8, Sol 4, S&D 3, Avrupa Muhafazakarları ve Reformistleri (ECR) 2, bağımsızlar 2 milletvekilliği kazandı.
AP'ye 21 parlamenter gönderme hakkı bulunan Yunanistan'da İçişleri Bakanlığının açıkladığı resmi olmayan verilere göre, İktidardaki Yeni Demokrasi AP'de 7, ana muhalefetteki Radikal Sol Koalisyon (SYRIZA) 4, Panhelenik Sosyalist Hareket (PASOK) 3, Yunan Çözümü 2, Yunanistan Komünist Partisi (KKE) 2, Zafer Partisi, Özgürlük Rotası ve Mantığın Sesi Partisi birer sandalye elde etti.
Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis, basına yaptığı açıklamada, pazar günü gerçekleştirilen Avrupa Parlamentosu seçimlerinde hedeflerine ulaşamadıklarını söyledi.
GKRY'de toplam 6 sandalyeden EPP 2, Sol 1, S&D 1 ve bağımsızlar 2 tanesini elde etti.
Bulgaristan'da EPP 6, RE 5, S&D 2, diğerleri 4 milletvekili çıkarırken, Hırvatistan'da EPP 6, S&D 4, Yeşiller 1 ve diğerleri 1 sandalye kazandı.
Malta'dan EPP ve S&D 3'er milletvekilliği aldı.
Danimarka'da seçim, RE'ye 4, Yeşiller ve S&D'ye 3'er, Sol 1, ID 1 ve diğerlerine 1 sandalye kazandırdı.
Polonya, Portekiz, Romanya
Polonya'da EPP 20, ECR 10, RE 3, S&D 2, diğerleri 9 sandalye kazandı.
Portekiz'den EPP ve S&D yedişer, RE, Sol ve ID 2, Yeşiller 1 milletvekili gönderirken, İsveç'te EPP ile S&D beşer, Yeşiller, RE ve ECR üçer ve Sol ise 2 milletvekili çıkardı.
Romanya S&D 13, EPP 12, RE 2, ECR 1, diğerleri 5 sandalye elde etti.
Slovakya’da liberal sol ittifak birinci
Slovakya Seçim Komisyonu tarafından açılanan resmi sonuçlara göre AP seçimlerini muhalefetteki liberal sol ittifak PS kazandı.
PS, 15 Mayıs’ta silahlı saldırıya uğrayan Başbakan Robert Fico’nun Sosyal Demokrat Partisi'ni (SMER) geride bırakarak, AP’ye 6 milletvekili göndermeyi başardı.
Başbakan Fico’ya düzenlenen suikastın gölgesinde gerçekleşen seçimde SMER oyların yüzde 24,7’sini alarak ikinci parti oldu. SMER, AP’ye 5 temsilci çıkartabildi.
